Біздің мектеп оқушыларына тәттілер емес, көкөністер мен жемістер қажет.
Дені сау балалар үшін жарнамаланған таблетка түрінде емес, йод пен тағамды қабылдаған дұрыс. Өйткені, табиғи өнімде табиғи заттар бар. Ол үшін йодталған тұзды пайдалану жеткілікті. Тұздан басқа теңіз балығы мен теңіз өнімдері йодқа бай.Мектеп оқушысын аптасына кемінде 2-3 рет балықпен тамақтандыру керек. Балықпен бала тек йодты ғана емес, сонымен қатар жеткілікті мөлшерде ақуыздар мен омега-3 май қышқылдарын алады. Олар шоғырлану дәрежесіне және оқу қабілетіне әсер етеді.Бақытымызға орай, омега-3 қышқылдары грек және бадам жаңғақтарында, рапс және зығыр майларында, жасыл салаттарда, қырыққабаттарда, кәділерде және асқабақта кездеседі. Балаңызды мектепке жинаған кезде оның сөмкесіне бір бөтелке су салуды ұмытпаңыз. Бірінші сынып оқушыларына күніне кемінде 1,5 литр су, он жасар балаларға – 1,75 литр, ал жасөспірімдерге ересектер сияқты 2 литр су қажет. Мидың 80% су бар және оның жетіспеушілігіне өте сезімтал. Тіпті шамалы су тапшылығы шаршау мен бас ауруын тудыруы мүмкін. Бұл ғылыми фактілер. Күндіз өзімен бірге суы бар балалар психикалық стрессті жақсы жеңді. Газдалған сусындар суды алмастырмайды. Олардың құрамында қант көп, ал «коле», «пепси» және т.б. кофеин де бар. Иә, ол миды айқынырақ ете алады, бірақ ұзақ емес. Кофеин, басқа допинг сияқты, нейротрансмиттерлердің ресурстарын сарқып, миға зиян келтіреді. Бақытымызға орай, нейротрансмиттерлердің санын теңестіру қиын емес, таңғы асқа жұмыртқа, балық, майсыз ет және құс етін, жидектерді, жемістерді, целлюлозасы бар табиғи шырындарды беру жеткілікті. Күнделікті теңдестірілген тамақтану мен диетаны ұстану арқылы сіз балаңызға тамаша әл-ауқат пен тамаша оқу үлгерімін қамтамасыз етесіз (оқуға қызығушылық пен ыждағаттылық жағдайында).
Мектеп оқушысының диетасының калория мөлшері келесідей болуы керек:
7-10 жас – 2400 ккал 14-17 жас – 2600-3000 ккал
Егер бала спортпен шұғылданса, ол 300-500 ккал көп алуы керек.
Мектеп оқушыларының дұрыс тамақтануы үшін қажетті өнімдер.
Тиіндер.
Бала үшін ең құндысы - балық пен сүт протеині
бұл баланың денесіне жақсы сіңеді. Екінші орында
сапасы - ет протеині, үшіншісінде – өсімдік тектес ақуыз.
Күн сайын мектеп оқушысы 75-90 г ақуыз алуы керек, оның 40-55 г
жануарлардан шыққан. Мектеп жасындағы баланың рационында міндетті түрде мынадай тағамдар болуы керек: сүт немесе ашытылған сүт сусындары, сүзбе, ірімшік, балық. ет өнімдері, жұмыртқа.
Майлар.
Майдың жеткілікті мөлшерін күнделікті майға да қосу керек
оқушының диетасы. Қажетті майлар бізге таныс «майлы» өнімдерінде ғана емес – май, қаймақ, шошқа майы және т.б. Ет, сүт және балық – жасырын майлардың көздері. Жануарлардың майлары өсімдік майларына қарағанда нашар сіңеді және дене үшін маңызды май қышқылдары мен майда еритін витаминдер жоқ.
Мектеп оқушылары үшін майды тұтыну нормасы тәулігіне 80-90 г, тәуліктік майдың 30% құрайды
диета. Күн сайын мектеп жасындағы бала мыналарды алуы керек
сары май, өсімдік майы, қаймақ.
Көмірсулар.
Көмірсулар ағзаның энергия қорын толықтыру үшін қажет.
Ең пайдалысы - құрамында қорытылмайтын тағамдық көмірсулар бар күрделі көмірсулар
талшықтар. Мектеп оқушысының диетасындағы көмірсулардың тәуліктік мөлшері 300-400 г құрайды, оның ішінде қарапайым көмірсулар 100 г аспауы керек. Студент мәзіріндегі қажетті өнімдер: нан немесе вафли наны, жарма, картоп, бал, кептірілген жемістер, қант.
Витаминдер мен минералдар.
Құрамында маңызды дәрумендер мен минералдар бар тағамдар
заттар мектеп оқушысының диетасында болуы керек
бала ағзасының дұрыс жұмыс істеуі және дамуы.
Витаминдер қандай тағамдарда өмір сүреді?
А дәрумені — балықта, теңіз өнімдерінде, өрікте, бауырда, т.б
сәбіз, тәтті бұрыш, жасыл пияз, қымыздық, шпинат, шөптер, арони, итмұрын және теңіз шырғанағы. А дәрумені терінің және шырышты қабаттардың қалыпты жағдайын қамтамасыз етеді, көруді жақсартады және жалпы дененің қарсылығын жақсартады.
В1 дәрумені — күріште, көкөністерде және құс етінде кездеседі. Ол жүйкені нығайтады
жүйе, есте сақтау, ас қорытуды жақсартады.
В2 дәрумені — сүтте, жұмыртқада, брокколиде кездеседі. Ол шашты нығайтады, тырнақтар нервтердің күйіне оң әсер етеді.
PP дәрумені — тұтас нан, балық, жаңғақтар, көкөністер, ет, кептірілген саңырауқұлақтар, қан айналымын және холестерин деңгейін реттейді.
В6 дәрумені — тұтас дәндерде, жұмыртқаның сарысында, сыра ашытқысында, бұршақта.
Жүйке жүйесінің, бауырдың және қан түзілудің функцияларына пайдалы әсер етеді.
Пантотен қышқылы — бұршақ, гүлді қырыққабат, жұмыртқаның сарысы, ет, т.б
жүйке жүйесінің қызметін және ішектің қозғалыс қызметін реттейді.
Ет, ірімшік, теңіз өнімдеріндегі В12 — дәрумені қан түзілуіне ықпал етеді
өсуді ынталандырады, орталық және жағдайына жақсы әсер етеді перифериялық жүйке жүйесі.
Фолий қышқылы — савой қырыққабатында, шпинатта, жасыл бұршақта, т.б өсу және қалыпты гемопоэз үшін қажет.
терінің, шаштың, тырнақтың күйіне әсер етеді және қант деңгейін реттейді қан.
С дәрумені — итмұрын, тәтті бұрыш, қызанақ, қарақат
теңіз шырғанағы, цитрус. С дәрумені иммундық жүйеге, дәнекер тініне, сүйектерге пайдалы және жараның жазылуына ықпал етеді.
D — дәрумені балықтың бауырында, уылдырықта, жұмыртқада, сүйектер мен тістерді нығайтады.
Жаңғақтар мен өсімдік майларында, өнген дәндерде Е — дәрумені
бидай, бауыр, сұлы және қарақұмық. Е дәрумені жасушаларды бос радикалдардан қорғайды, жыныс және эндокриндік бездердің қызметіне әсер етеді және қартаюды баяулатады.
К дәрумені — шпинат, салат, кәді және ақ қырыққабатта. Ол қанның ұюын реттейді.
Студенттің диетасы болуы керек құрамында тіршілік әрекетіне қажетті өнімдер бар
минералды тұздар мен микроэлементтер: йод, темір, фтор, кобальт, селен,
